گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
******
روزنامه‌های زنجیرهای اصلاحات روز چهارشنبه را با تمرکز خبری - تحلیلی بر کودتای 28 مرداد ضد دولت مصدق و تاکید بر سخنان محمدباقر نوبخت مبنی بر عدم ارائه لایحه برجام به بهارستان آغاز کردند.
از سوی دیگر، سایه محمود احمدی‌نژاد و یارانش همچنان بر صفحات سیاسی روزنامه‌های اصلاح‌طلب سنگینی می‌کند و کوچک‌ترین خبر و پیش‌بینی کنش سیاسی وی در صدر اخبار و تحلیل‌های این طیف سیاسی قرار دارد.
روزنامه مردم‌سالاری
ارگان رسمی حزب مردم‌سالاری چهارشنبه را با تیترهای «به زودی موشک‌های اس-300 بروز شده تحویل ایران می‌شود» و «داعش فتنه سیاسی برای تحقق منافع رژیم صهیونیستی است» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· ارائه «لایحه» برجام به مجلس مغایر قانون اساسی است
دولتمردان تمام تلاش خود برای کاهش نقش بهارستان در بررسی فرجام برجام به کار گرفته‌اند به همین خاطر مجلس را دارای صلاحیت لازم نمی‌دانند و ارائه لایحه به مجلس را مغایر با قانون تلقی می‌کنند.
گروه سیاسی روزنامه مردم‌سالاری در انعکاس سخنان سخنگوی دولت نوشت: «سخنگوی دولت در پاسخ به این سؤال که «نوبخت با اشاره به اینکه از 12 سال پیش پرونده هسته‌ای ایران به شورای عالی امنیت ملی ارجاع شده است، اضافه کرد: بنابراین آنچه پیرامون مباحث هسته‌ای صورت می‌گرفت، نیاز به اجازه از مرجع دیگری جز این شورا نبود، چنان که دو بیانیه هسته‌ای سعدآباد و پاریس نیز به مجلس ارائه نشده بود.
این عضو دولت در ادامه به تبصره قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای اشاره کرد که در آن تأکید شده، براساس اصول 77 و 125 قانون اساسی، نتیجه مذاکرات باید به مجلس شورای اسلامی ارائه شود. سخنگوی دولت در تشریح این تبصره، خاطرنشان کرد: اصل 125 قانون اساسی امضای قطعنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها و موافقتنامه‌ها و قراردادهای بین‌المللی را مورد توجه قرار داده و در آن تصریح شده هرگونه امضایی منوط به تأیید مجلس است، بنابراین، اگر قرار است رئیس جمهوری محترم یا نماینده قانونی او چیزی را امضا کنند حتماً باید قبل از امضا به مجلس محترم برده شود، اما در برجام، هیچ توافقنامه‌ای را امضا نمی‌کنیم.
وی تأکید کرد که تنها یک بخش از توافق هسته‌ای، نیاز به امضا دارد که آن، پروتکل الحاقی است که دولت در زمان مقتضی، لایحه مربوطه را به مجلس تقدیم می‌کند اما در برجام، امضایی صورت نمی‌گیرد، چرا که یک تفاهم کلی است .»
ما در این ارتباط هیچ نوع توافق نامه ای را هم با آنها امضاء نمی‌کنیم، بلکه یک قطعنامه از سوی شورای امنیت صادر شد و همه تحریم های ایران را یک جا رفع کرد.
روزنامه ابتکار
روزنامه ابتکار چهارشنبه را به تیترهای «بحران حاکمیت در ترکیه» و «مدعیان خودنظام پندار!» اختصاص داد.
· انتقام از کیهان به بهانه یک نامه
نامه انتقادی حمیدرضا مقدم فر به حسین شریعتمداری بهانه تازه‌ای برای انتقام روزنامه‌های اصلاح‌طلب از روزنامه کیهان شد؛ گروه سیاسی روزنامه ابتکار مدعی است؛ «خودنظام پندارها» با تندرویی سخنان رهبر معظم انقلاب را تحریف می‌کنند و به عنوان پیشنهاد با توجه به جایگاه رهبری مطرح می‌کنند باید سازوکار جدی برای جلوگیری از انتساب افکار و آرا و عقایدی به رهبری – اگر نادرست است –فراهم شود.
گروه سیاسی روزنامه ابتکار برای نمونه از چنین رفتارهای نوشت: «ماجرای نقل‌قول‌های منتسب به رهبر انقلاب و یا برداشت‌های سلیقه‌ای از سخنان ایشان، موضوع این روزها نیست. با این حال در جریان مذاکرات هسته‌ای و بعد از اعلام توافق روند آن شدت یافته است.
همین چند ماه پیش بود که مهدی کوچک‌زاده به نقل از رهبری از انتقاد به مذاکرات هسته‌ای سخن گفت و محمدجواد ظریف را در صحن علنی «خائن» خطاب کرد و پاسخ وزیر امورخارجه نیز چنین بود: «شما بی‌جا می‌کنید از زبان ایشان حرف بزنید».
پیش از آن نیز جواد کریمی‌قدوسی، نماینده مجلس و عضو جبهه پایداری در یک جلسه گفته بود که رهبری در دیدار با سران سه قوه، توافقنامه ژنو را دارای ابهامات زیادی دانسته‌اند و گفته‌اند که به عنوان یک فقیه سه بار این توافقنامه را خوانده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که از آن تثبیت حق غنی‌سازی برداشت نمی‌شود.
به گفته این نماینده مجلس، آیت‌الله خامنه‌ای اعضای تیم مذاکره‌کننده را به پافشاری نکردن بر حقوق هسته‌ای متهم کرده است. این اظهارات نیز با واکنش جدی سرتیم مذاکره‌کننده هسته‌ای مواجه شده بود. با این حال چنین اظهاراتی باز هم ادامه داشت.
محمود نبویان دیگر نماینده عضو جبهه پایداری در مجلس، به همان جلسه اشاره کرده بود و درباره ایرادهای اساسی رهبر معظم انقلاب به متن توافق ژنو سخن گفته و به نقل از ایشان آن توافق را مغایر استقلال ایران دانسته بود.
اعلام دستور تشکیل کمیته نظارت بر مذاکرات هسته‌ای از سوی مقام معظم رهبری به نقل از چهره‌هایی مثل محمداسماعیل کوثری و احمد بخشایش و اعلام خبر تذکر ایشان به رئیس‌جمهوری و دستور تقویت تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در هفته‌نامه 9 دی – متعلق به حمید رسایی – از دیگر مواردی بود که البته از سوی مسئولان دولتی تکذیب شد.»
روزنامه اعتماد
روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «پول‌های نفتی باز می‌گردد» و «تنهایی نخست‌وزیر» اختصاص داده است.
· سردرگمی بهارستان برای کمیسیون ویژه برجام
امروز، بعد از یک ماه و پس از دو بار تأخیر چینش کمیسیون ویژه برجام مشخص خواهد شد. پیش از این رسانه‌های اصلاح‌طلب از ائتلاف هسته‌ای میان حامیان لاریجانی و اصلاح‌طلبان بهارستان برای جلوگیری از حضور منتقدان توافق در این کمیسیون ویژه خبر داده بودند.
گروه سیاسی روزنامه اعتماد در همین راستا نوشت: «چهره‌های شاخص دو فراکسیون از یک توافق اولیه سخن گفتند اما یک توافق ابتدایی در ساعات محدود باقی مانده تا برگزاری انتخابات کمیسیون برجام قطعاً نمی‌تواند برای رفع اختلافاتی که یک ماه تمام بلاتکلیف مانده بود، کافی باشد.
دیروز در حالی که سید شریف حسینی، عضو هیات رییسه مجلس و از نزدیکان علی لاریجانی به خبرگزاری خانه ملت گفت که «تفاهم اولیه برای تعیین کمیسیونی مشترک بین طیف‌های اصولگرایان در مجلس صورت گرفته است»، علیرضا زاکانی، سخنگوی فراکسیون اصولگرایان که طیف منتقد دولت را تشکیل می‌دهند در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایرنا خبر داد که «دو فراکسیون اصولگرایان و رهروان ولایت مجلس به صورت مشترک پنج نماینده را برای حضور در کمیسیون ویژه برجام انتخاب کردند.» پنج نماینده‌ای که البته اعضای دو فراکسیون هیچ اشاره‌ای به نام آنها نکردند. دلیل آن هم شاید باقی ماندن برخی اختلافات میان دو مجموعه باشد.
چنانکه علیرضا زاکانی درباره لیست نهایی نامزدها تاکید کرده که «ان‌شاءالله فردا لیست 15 نفره در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی نهایی می‌شود.» فراکسیون‌های مجلس در حالی به استقبال برگزاری این انتخابات می‌روند که طی یک ماه گذشته در دو محور اساسی با یکدیگر اختلاف داشته‌اند؛ اول اختلاف بر سر شیوه معرفی نامزدها به صحن علنی و دوم اختلاف بر سر خود نامزدها. تا دیروز دو شیوه کلی برای معرفی نامزدها به صحن علنی نهایی شده بود؛ نخستین پیشنهاد مبنی بر این بود که فراکسیون رهروان هشت نفر، فراکسیون اصولگرایان پنج نفر و اصلاح‌طلبان و معتدلین مجلس هم دو نفر را از بین خود گزینش و به صحن علنی معرفی کنند.»
روزنامه شرق
روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «محاکمه معاونان مرتضوی» و «روحانی سرمایه اصولگرایان است» اختصاص داد.
· جریان احمدی‌نژاد جریان تمام‌شده‌ای است
حسین مرعشی از اعضای شورای مرکزی کارگزاران در گفت‌وگوی با روزنامه شرق به اعلام نظر پیرامون مذاکرات هسته‌ای و انتخابات اسفند ماه پرداخت.
عضو برجسته کمیته سیاسی حزب کارگزاران سازندگی در پاسخ به این سؤال که 12سال پیش هم «تعلیق» موقت غنی‌سازی با مصوبه شورای امنیت ملی انجام شد، اما چند سال بعد مدام به آن حمله و گفته شد منافع ملی را به خطر انداخته است.
امکان دارد اگر برجام به مجلس نرود دوباره با آن اماواگرها مواجه شویم؛ اظهار داشت: «آقای روحانی به‌خوبی از عهده این کار سخت برآمده، باید اجازه بدهیم تا انتها خودش آن را مدیریت کند. ما مسئول اداره کشور نیستیم که بتوانیم برای ایشان تعیین تکلیف کنیم.
تیم هسته‌ای ما، در مقابل شش تیم- آن‌هم با اختیارات شخصی - قرار گرفته بود؛ پس هیأت مذاکره‌کننده ما مثل هیأت طرف مقابل نبود که بتواند هر معاوضه و مبادله‌ای را انجام بدهد.
وقتی چنین کار سختی تجربه شده و به انجام رسیده است، اگر بخواهیم یک تدبیر سیاسی داخلی را چاشنی آن کنیم و مجلس هم آن را بیازماید، به عنوان نیروهای سیاسی، می‌پسندیم که مردم ایران، مجلس را هم با این توافق هسته‌ای محک بزنند، ولی رئیس‌جمهوری قاعدتاً از موضع مقام مسئول در کشور به مسئله نگاه می‌کند و به دنبال استفاده سیاسی نیست. او می‌خواهد این کار به انجام برسد و مردم به آرامش و آسایش برسند.»
حسین مرعشی پیرامون فعالیت‌های جریان احمدی نژادیسم گفت: «من نمی‌گویم که یک جریان را باید الزاماً حذف کرد اتفاقاً معتقدیم اقلیتی، ولو پنج درصدی باشد، باید در حکومت حضور داشته باشد. اگر در یک رقابت سالم و انتخاباتی آزاد تفکر پوپولیستی هم پنج درصد آرا را در مجلس داشته باشند، اشکالی ندارد......الان چون یکی‌یکی دارند با اتهامات مالی و فسادهای گسترده دستگیر می‌شوند احمدی‌نژاد یک فرار رو به جلو را انجام داده و می‌خواهد این برخوردها در جامعه، سیاسی تعبیر شود و مواضعی می‌گیرد که این‌طور جلوه بدهد که من دارم کار سیاسی می‌کنم و به این دلیل با من برخورد می‌شود. وَاِلا او یک جریان تمام‌شده هم به لحاظ اجتماعی و هم به لحاظ سیاسی است.»
عضو برجسته حزب کارگزاران سازندگی برخلاف حامیان دولت در حزب اعتدال و توسعه از ائتلاف سیاسی با اصولگرایان حمایت نکرد و با ذکر تجربه‌ای سیاسی پیرامون این موضوع بیان داشت: «یک زمانی آقای باهنر در کرمان به من گفت بیا با هم کاندیدا شویم چون هر دو به درد کرمان می‌خوریم، من گفتم نمی‌خواهم کاندیدا شوم و اگر هم بخواهم من و شما با هم باید رقابت کنیم، ما با هم رقیب هستیم چه چیزی را می‌خواهیم با هم قاطی کنیم؟ شما یک اصولی دارید، ما هم برای خود یک آرمان‌های دیگر داریم، رقیب که با هم ائتلاف نمی‌کند. اگر یک زمانی خطری، مثلاً احمدی‌نژاد، متوجه آینده کشور باشد حتماً جناح‌های عاقل کشور باید با هم علیه او متحد شوند ولی الان چنین خطری وجود ندارد.
روزنامه آرمان امروز
روزنامه آرمان‌امروز صفحه اول خود را به تیترهای «استفاده تندروها از تریبون مجلس» و «احمدی‌نژاد به دادگاه می‌رود» اختصاص داد.
· احمدی‌نژاد به دادگاه می‌رود
این روزها واژه احمدی نژاد و یارانش با «شکایت» و «دادگاه» عجین شده است و این بار رسانه‌ها از حضور احمدی‌نژاد در دادگاه برای توضیح درباره اعترافات بقایی خبر می‌دهند.
در همین راستا گروه سیاسی روزنامه آرمان‌امروز نوشت: «داستان مفصلی است؛ روایت مردان دولت‌های دهم و نهم که تصور این را نداشتند روزی آنچه کردند به بوته نقد و محک گذاشته خواهد شد؛ حامیان آنها سر در گریبان می‌برند و دلسوزانی که در آن زمان نسبت به کجروی‌ها و تخلفات هشدار داده بودند، هنوز غم در چهره داشتند که چرا باید کمتر گوش شنوایی در دولت وجود داشته باشد و شاهد تخلفات اینچنینی باشیم.
یک راه برای فرار از سردرگمی آشکارشدن جوانب تخلفات، متهم کردن دولت کنونی بود تا اذهان به این سمت برود که شاکیان دولتمردان قبل خود در مقام متهم حضور دارند. اما افکار عمومی به طور قطع این موضوع را نخواهد پذیرفت و روز گذشته هم سخنگوی دولت تاکید کرد اگر تخلفی از سوی آنها صورت گرفته است باید به قوه قضائیه ارجاع شود اما دیروز خبر رسید که توپ دوباره به زمین دولتمردان سابق رسیده است.»
روزنامه ایران
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «سرنوشت بابک زنجانی در گرو افشای اطلاعات» و «ارائه لایحه برجام به مجلس مغایر قانون اساسی است» اختصاص داد.
· بهارستان به کام پاستور
سه شنبه این هفته برای پاستورنشینان خوش یوم بود؛ برخلاف روز سخت وزیر اقتصاد که تا لبه استیضاح پیش رفت، بیژن زنگنه وزیر نفت و حمید چیت چیان وزیر نیرو به راحتی بهارستان‌نشینان را قانع کردند.
گروه سیاسی روزنامه ایران در انعکاس پاسخ وزیر به قاضی‌پور نوشت: «وزیر نفت هم در توضیحات خود ضمن سپاسگزاری از اینکه نمایندگان در حوزه نفت و انرژی دغدغه دارند، افزود: در خصوص بالا بودن مهلت فروش نفت خام که در حال حاضر این مدت بین 90 الی 270 روز است باید گفت که زمانی این کار از طریق بازگشایی آل سی انجام می‌شد و نهایتاً ظرف 30 روز پول به حساب واریز می‌شد. به دلیل اعمال تحریم‌ها موضوع استفاده از روش بازگشایی آل سی به هم خورد و ما مجبور شدیم به روش‌های دیگری عمل کنیم که این باعث شد مدت فروش نفت تا 90 روز بالا برود.
وی با بیان اینکه مدت فروش نفت بالاتر از 90 روز نیست گفت: در حال حاضر بعد از گذشت 90 روز پول فروش نفت به حساب بانک مرکزی واریز می‌شود یا در برخی مواقع به دلیل نبود امکان نقل و انتقال پول، این درآمدها در اختیار شرکت خریدار باقی می‌ماند البته توافق ژنو باعث شد بخشی از پول‌ها در اختیار بانک مرکزی قرار بگیرد. به گفته زنگنه اگر ان‌شاءالله شر تحریم‌ها به واضعان خود برگردد فروش نفت به روال عادی باز خواهد گشت و این کار از طریق گشایش آل سی انجام خواهد شد.
وزیر نفت ادامه داد: بجز مورد استثنایی بابک زنجانی خریداران بدقول در صنعت نفت وجود نداشته و به هر میزان که نفت فروش رفته اطمینان داریم که پولش دریافت می‌شود و تمامی دریافتی‌ها به حساب شرکت نفت و بانک مرکزی واریز و معادل ریالی آن به خزانه ارائه شده است. وی گفت: البته در خصوص دریافت پول نفت از شرکت‌های هندی آن بخشی که مقرر شده بود به یورو دریافت کنیم عملی نشده و ان‌شاءالله بعد از رفع تحریم‌ها این پول‌ها نیز واریز خواهد شد.»
