آسیب‌شناسی مستند کیهان از طرح اقتصادی دولت
کارشناسان اقتصادی معتقدند ارائه بسته خروج از رکود توسط دولت روحانی با ادعاهای پیشین مقامات این دولت درباره نتایج مذاکرات هسته‌ای تناقض دارد.
مقامات دولت روحانی طی 2 سال اخیر به طور مکرر عنوان می‌کردند در صورت توافق هسته‌ای گشایش اقتصادی در کشور ایجاد می‌شود و با رفع تحریم‌ها رونق به صنعت بازمی‌گردد اما حالا که توافق کذایی به مرحله اجرایی رسیده و اصطلاحا برجام به فرجام رسیده است آقایان دولتی بدون اشاره به گفته‌های قبلی خویش بسته خروج از رکود ارائه می‌کنند.
نکته دیگری که از نظر کارشناسان اقتصادی درباره این بسته مطرح است اینکه مگر رئیس‌جمهور شهریور ماه سال گذشته خبر از خروج از رکود و فرا رسیدن دوره رونق را نداده بود پس چرا مهر ماه امسال مجددا مقامات دولت فعلی از بسته خروج از رکود رونمایی می‌کنند.
مگر از رکود عبور نکرده بوده‌ایم؟!
حیدر مستخدمین حسینی از اقتصاددانان اصلاح‌طلب در این باره با انتقاد از ادعای عبور از رکود توسط دولتمردان گفت: دولتمردان ادعا می‌کنند که از رکود عبور کرده و وارد دوره رونق شده‌ایم. در حالی که حتی کلنگ‌زنی کم شده و پروژه‌های سرمایه‌گذاری آماده‌ای وجود ندارد که بخواهند کلنگ آن را بزنند یعنی در واقع جلوی آن گرفته شده است، بنابراین کاهش بودجه عمرانی نشانه تعمیق رکود است.
معاون وزیر اسبق اقتصاد در گفت‌وگو با نسیم بیان کرد: هزینه‌های دولت نسبت به سال‌های گذشته نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه بیشتر هم شده است بنابراین اولین ارقامی که وارد خزانه می‌شود صرف هزینه‌های دولت مانند حقوق و دستمزد می‌شود، بنابراین چیزی باقی نمانده که دولت به‌عنوان بودجه عمرانی تخصیص دهد.
مستخدمین حسینی خاطرنشان کرد: من یکی از کارشناسانی بودم که نسبت به سیاست دولت که فقط شاخص تورم را مورد توجه قرار داد، انتقاد داشتم، زیرا دولتمردان رکود را رها کردند. نشانه رکود این است که سطح فعالیت بنگاه‌های اقتصادی کاهش پیدا کرده و بودجه عمرانی کمتری هم تخصیص داده می‌شود.
تناقض‌گویی وزیر اقتصاد
یک کارشناس اقتصاد هم به تناقض‌گویی‌های وزیر اقتصاد درباره نتایج برجام اشاره کرده و می‌گوید: آقای طیب‌نیا در جایی گفته‌اند که مردم به درستی پیش‌بینی کردند که تحریم‌ها برداشته شده و قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند، اما در جایی دیگر بیان نمودند که قیمت‌ها از این بیشتر کاهش نخواهد داشت و من می‌گویم که اگر قصد خرید دارید الان بهترین زمان است! بدون شک این تناقض‌گویی‌ها صورت خوشی ندارد.
وی عنوان کرد: ما در نهایت نفهمیدیم بالاخره پیش‌بینی مردم از کاهش قیمت، پیش‌بینی صحیحی است یا خیر؟ به نسیم گفت: اگر درست است پس چرا وزیر می‌گوید که الان بهترین زمان خرید است؟ اگر هم صحیح نیست که نباید بر روی آن صحه گذاشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) بیان داشت: یک نکته دیگر که باید بیان شود این است که رکودی که الان بر بازار حاکم است و مردم خرید نمی‌کنند بیش از هر چیز متوجه خود دولت است. زیرا دولت آن قدر روی مسئله تحریم‌ها و اثر آن در اقتصاد کشور تاکید کرد که خود به خود همه به این نتیجه رسیدند که اگر تحریم برطرف شود، مرسدس بنز 20 میلیون تومانی وارد کشور خواهد شد، این نوع فکرها را خود دولت ایجاد کرده است و رکود دست پخت خود دولت است.
منابع بسته از کجاست؟
حجت‌الله عبدالملکی درباره منابع مالی ابهام‌آمیز بسته خروج از رکود دولت هم بیان داشت: به عنوان کارشناس اقتصادی سؤالم این است که اگر 7500 میلیارد تومان در بسته خروج از رکود دولت قرار شده به کشور تزریق شود، این پول از کجا قرار است بیاید؟! اگر قرار است این مبالغ را تسهیلات بدهند باید این پول از دو محل تامین شود. یا بانک‌ها باید آن را از منابع داخلی خود بدهند و یا این که از بانک مرکزی استقراض کنند.
وی ادامه داد: اینجا این سؤال مطرح می‌شود که اگر بانک‌ها چنین منابعی داشتند پس چرا تا به حال نمی‌دادند و اگر هم قرار باشد از بانک مرکزی استقراض کنند آیا استانداردهای روابط بانک مرکزی و بانک‌های تجاری رعایت می‌شود یا خیر؟
عبدالملکی به نسیم تاکید کرد: خروجی استقراض از بانک مرکزی این است که بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی زیاد می‌شود و پس از آن برای مدیریت کردن موضوع، نرخ سود بین بانک مرکزی و بانک تجاری افزایش می‌یابد و در نهایت بانک‌ها نیز هزینه نرخ تسهیلات را افزایش می‌دهند.
وی اظهار داشت: اگر نتیجه این باشد که تزریق این مبلغ منجر به این موضوع شود که حساب بانک‌های تجاری در نزد بانک مرکزی قرمز شود و قرمز شدن این حساب‌ها نیز به معنای این است که اینها در معرض خطر ورشکستگی قرار می‌گیرند.
این اقتصاددان تصریح کرد: اگر بنا باشد که این تزریق 7500 میلیاردی نتیجه‌اش قرمزتر شدن حساب بانک‌ها نزد بانک تجاری باشد، بنابراین در چنین شرایطی یک ضربه دیگر به نظام بانکی کشور و به قیمت ایجاد تقاضای موثر در بازار ایجاد خواهد شد. لذا این راه حل موثر برای ایجاد تقاضای موثر نخواهد بود بلکه دولت باید روی تولید و عوامل پایه تولید تاکید کند.
رکود نتیجه سیاست اشتباه دولت
یک عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی هم رکود فعلی را نتیجه سیاست اشتباه دولت دانست و به فارس گفت: سیاست دولت در طول این دو سال اشتباه بوده زیرا تمایلی به توجه به تولید ملی نداشته و بیشتر سیاست واردات را مدنظر داشته است و اشتباه مطلق در سیاست‌های اقتصادی دولت منجر به رکود شده است.
ابوالقاسم حکیمی‌پور بیان داشت: توجه به واردات کالاهایی که قبلا در داخل تولید می‌شد، نشان می‌دهد که دولت تمایلی به توجه به تولید ملی ندارد و سیاست‌های وزارت صنعت نشان می‌دهد که به شدت خواهان واردات هستند.حکیمی‌پور گفت: دولت با افزایش درآمدهای گمرکی از طریق واردات، به جبران پایین آمدن قیمت نفت می‌پردازد، به اضافه اینکه دولت تمایلی به پایین آمدن نرخ ارز ندارد.
وی همچنین علت تقاضای پایین برای خرید کالا را انتظار مردم برای رفع تحریم‌ها و پایین آمدن قیمت‌ها دانست که این انتظار را هم خود دولت ایجاد کرده بود.
وام 25 میلیونی اشتباه است
مشاور سابق موسسه عالی بانکداری در خصوص وام 25 میلیونی خودرو که یکی از اجزای بسته خروج از رکود است به نسیم گفت: حمایت دولت به صورت انحصاری از یک صنعت خاص اشتباه و جای تامل دارد و معتقدم، اینکه دولت با تسهیلات 25میلیون تومانی برای خرید خودرو یک اشتباه بزرگ را مرتکب شده است. وی اضافه کرد: با این کار دولت مردم را مجبور می‌کند که همچنان خودروی بی‌کیفیت گران سوار شوند و به نوعی یک حمایت همه‌جانبه از تولید بی‌کیفیت است.
علی‌اکبر امینی ادامه داد: برای من جای سؤال دارد که واقعا در اقتصاد ما آیا فقط صنعت خودرو اهمیت دارد که دولت اینقدر از این بخش حمایت می‌کند یا بخش تولید؟
وی افزود: دولت می‌توانست این 25 میلیون تومان را طوری برنامه‌ریزی کند که به صنایعی که در آن مزیت نسبی داریم کمک کند و باعث رونق اقتصادی شده و با اینکار کمی کشور را از حالت رکودی خارج کند.
افخمی رئیس اسبق سازمان توسعه و تجارت هم تاکید کرد: استنباط بنده این است که بسته خروج از رکود نه تنها نمی‌تواند کشور را از رکود خارج کند بلکه حتی این خطر را نیز ایجاد خواهد کرد، که نرخ تورم بالاتر رفته و شکاف رکود تورمی در اقتصاد ایران نیز بیش از گذشته شود.
واکنش سرد بازار خودرو به بسته
در همین حال از بازار خودرو خبر می‌رسد که این بازار از بسته خروج از رکود و خصوصا وام 25 میلیون تومانی خرید خودرو استقبال نکرده است.
علیرضا پورحسینی، یکی از فعالان بازار خودرو در این مورد به فارس گفت: ممکن است وام 25 میلون تومانی خرید خودرو در درازمدت بر وضعیت بازار تاثیرگذار باشد، اما اگر مانند وام 80 میلیون تومانی خرید مسکن مشمول گذشت زمان شود، نمی‌تواند تاثیری بر بازار داشته باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر بازار نسبت به این مسئله واکنشی نشان نداده و همچنان رکود در بازار خودرو ادامه دارد.
