معمولا اقدامات افراد، با قصد و نیت و با هدفی خاص صورت می‌گیرد و از همین روست که مستحق پاداش یا مجازات هستند. در عین حال کم نیستند اقداماتی که بدون قصد و نیت قبلی و از سر غفلت و بی‌اطلاعی و جهل و ... انجام می‌شود. طبیعی است که قضاوت درباره عاملین این افعال، با گروه اول فرق می‌کند. اما گاهی قصد، تاثیری در قضاوت ندارد و نوع فعل تعیین‌کننده می‌شود.
مثلا گاهی یک عملیات بزرگ نظامی ممکن است در اثر نفوذ یک جاسوس با شکست مواجه شده و به تلفات زیادی منجر شود. همین اتفاق ممکن است در اثر سهل‌انگاری برخی مسئولان نظامی رخ دهد و مثلا در یک محیط ناامن، اسرار نظامی را به زبان بیاورد و یا در لحظه حساس عملیات، سرگرم کاری دیگر و غفلت از معرکه باشد. در اینجا هم عملیات شکست می‌خورد و بی‌هیچ تردیدی دلیل این شکست چیزی نبوده جز رفتار آن مقام مسئول و او مستحق مجازات به خاطر به شکست کشاندن عملیات و تلفات ناشی از آن است. خواه قصد آن را داشته باشد و خواه نداشته باشد.
این وضع در همه شئون فردی و اجتماعی زندگی جریان دارد و این نکته از آن رو گفته شد تا معلوم شود گاه کاری خاص به نتیجه‌ای خاص منتهی می‌شود ،فارغ از قصد و نیت فاعل .اما کاربرد این مقدمه چیست؟! بخوانید:
1- پس از تخلف آشکار و غیرقابل اغماض دولت از قانون اساسی و عدم ارائه لایحه قانونی توافق هسته‌ای به مجلس و فرصت‌سوزی‌های فراوان- که برای همیشه در تاریخ و در یاد و خاطره مردم به عنوان سندی بر قانون‌شکنی دولت یازدهم باقی خواهد ماند- با همت و تلاش جمعی از نمایندگان مجلس، «کمیسیون برجام»تشکیل شد و اعضای آن - که متشکل از طیف‌های مختلف سیاسی بودند- با صرف ده‌ها ساعت وقت و شنیدن نظرات کارشناسان و مذاکره‌کنندگان دوره‌های مختلف، به جمع‌بندی نهایی رسیده و روز یکشنبه گزارش تفصیلی خود را به اطلاع مردم رساندند.
2- تا قبل از این رخداد، موافقین برجام دائما در فضایی احساسی به شعار و رجز مشغول بودند و دیگران را متهم به بی‌اطلاعی و بی‌سوادی و ... می‌کردند! اما با ارائه این متن کارشناسی و دقیق، میدان عوض شد و دیگر شعار‌های دهان پرکنی مثل شکستن دیوار تحریم‌ها، لغو همه تحریم‌ها در یک روز،به زانو در آمدن ابرقدرت‌ها و ...رنگ باخت و لازم بود به ایراد‌های تکان‌دهنده و نگران کننده‌ای که با صرف ده‌ها ساعت وقت کارشناسی کشف شده بود ،پاسخ منطقی و مستدل داده شود. انتظار این بود که نمایندگان دولت با پاسخگویی دقیق و مبتنی بر متن برجام، مخاطرات یاد شده را رد کرده و از برجام دفاع کنند و اگر در برابر منطق کارشناسی دفاعی نداشتند، صادقانه ضعف‌ها را پذیرفته و به ایرادات آن اقرار نمایند. اما اتفاقی که در عمل افتاد چیزی جز این بود و باب سنت نادرستی باز شد که معلوم نیست فرجام آن چه خواهد شد
3- بر اساس منطق عقلایی و رویه معمول اینگونه پیش‌بینی می‌شد که نمایندگان پس از شنیدن گزارش کمیسیون، به جبران قانون‌شکنی دولت، طرحی متناسب با متن گزارش تهیه کرده و در صحن مطرح نمایند. اما گروهی خاص که ظاهرا مناسبات منطقی را به هیچ انگاشته و قائل به اصل بدیهی «ارجاع امر به متخصص» نبودند، پیش‌تر طرحی نوشته و به صحن آوردند که هیچ نسبتی با گزارش کمیسیون نداشت! معلوم نیست اگر قرار به نوشتن طرح‌هایی در این قواره بود و اگر قرار بود انشاء‌نویسی جای قانون‌نویسی را بگیرد، اساسا چه نیازی به تشکیل کمیسیون و صرف اینهمه وقت بود!؟ بهتر بود همان جریان خاص، بدون نیاز به متخصصان، همین طرح را روز اول می‌نوشت و ارائه می‌کرد تا هم تکلیف مردم با وکلایشان معلوم می‌شد و هم تا این اندازه فرصت‌سوزی صورت نمی‌گرفت.
4- اما همین مقدار که ما می‌دانیم طرح مذکور خلاف منطق تهیه شده و اصولا نباید پیش از استماع گزارش طرح می‌شد،برخی از آن افراد هم به آن پی بردند و برای پوشاندن قبح کار دست به کار‌های جالبی زدند که از شخص دیگری جز آنها برمی‌آمد!
الف: بیانیه‌ای با 5 امضاء صادر شد و اعلام شد گزارش کمیسیون، نظر اکثریت نیست و این 5نفر با متن منتشره مخالفند! ظاهرا آنها هم مانند فتنه‌گران سال 88، ارزش و اعتباری برای رای اکثریت قائل نیستند یا شاید هم لازم است به ایشان یادآور شد که در کمیسیونی که 14 عضو دارد، 5 اکثریت نیست!
ب: در یک نوآوری و ابتکار جالب ،165 دستاورد تخیلی برای برجام برشمردند! آنها در این‌کار چنان شتاب داشتند که حتی برخی از دست‌داده‌ها را هم دست‌آورد جا زدند!
ج: و البته حتی به یکی از ایرادات جدی و فاجعه‌بار برجام که در گزارش کمیسیون به آن پرداخته شده بود هم جواب ندادند! یعنی حتی به فرض محال که این گزارش نظر اکثریت نبوده باشد، محتوای آن که قابل خدشه نیست، پس چرا به جای تایید و همراهی با آن یا رد مستدل و مستند آن، به ساخت و تولید دستاوردهای تخیلی روی آورده شده است!؟
5- اما چه کسانی چنین کردند و نامه‌ای با 5 امضا منتشر کردند!؟ آشنایی با آنها برای ثبت در حافظه تاریخی مردم خوب است؛
الف: یکی از این افراد، چند روز قبل از عضویت در کمیسیون برجام، در مصاحبه با کیهان به صراحت گفته بود اساسا هیچ ضرورت قانونی و نیازی به بررسی برجام در مجلس وجود ندارد و دولت باید راسا به اجرای برجام بپردازد! وقتی اصل 77 قانون اساسی به وی یادآوری شد، بر آشفته شد و پاسخی داد که از موضوع این یادداشت خارج است و تماس را قطع کرد! او البته لحظاتی بعد تماس گرفت و درخواست کرد که مصاحبه با وی منتشر نشود. نظر به این درخواست و به منظور رعایت اخلاق چنین شد و آن مصاحبه کار نشد. اما چند روز بعد که بحث کمیسیون برجام مطرح شد،وی جزو نخستین افرادی بود که ثبت نام کرد! اکنون باید پرسید او در همان چند روز قائل به حقانیت مجلس شد یا به نمایندگی از کسی به این کمیسیون وارد شد!؟
ب: شخص دیگری از امضاءکنندگان نامه، حتی زحمت خواندن متن گزارش را هم به خود نداده و به گفته یکی از اعضای هیئت رئیسه مجلس، چندین و چند ایراد و اعتراض به متن می‌گیرد و مدعی جهت‌گیری خاص گزارش شده و در خواست رد حتی یکی از آنها را می‌نماید! اما بعد از اینکه نخستین ایراد وارده از سوی رئیس کمیسیون رد می‌شود و ثابت می‌شود که وی اصلا متن را نخوانده، با عصبانیت محل جلسه را ترک می‌کند!
ج: یکی دیگر از این جمع 5 نفره که در جریان جلسات متعدد معلوم شد حتی تفاوت تحریم اولیه با ثانویه را نمی‌داند، در تهیه و تدوین متن کمیته‌های فرعی و تصویب متن نهایی حضور داشته و با آنها موافقت می‌کند، اما ساعاتی پس از قرائت گزارش کمیسیون برجام، دست به انتشار بیانیه میزند!
د: یکی دیگر از امضاءکنندگان نامه 5 نفره در جلسات کمیسیون به عبور برجام از خطوط قرمز نظام اذعان نموده بود، اما از اینکه چنین موضوعی در متن گزارش کمیسیون آمده بود برمی‌آشوبد و به امضاءکنندگان نامه تاریخی می‌پیوندد!
ه :...
اکنون باید پرسید آیا اینها به راستی وکیل مردم هستند و با همین سطح اطلاع قصد دارند از حقوق مردم دفاع کنند!؟
6- آن نامه و بدتر از آن طرح دو فوریتی (که یک فوریت آن به تصوب رسید) آنقدر جاده اجرای یک‌طرفه برجام را هموار می‌کرد که خیلی زود مورد استقبال رسانه‌های خارجی قرار گرفت! بی‌بی‌سی، رادیو فردا، رادیو زمانه، دویچه وله و حتی سایت آشوب‌طلبان فتنه 88 همگی با شعف و خوشحالی به استقبال طرح و نامه رفتند و دست‌افشانی کردند تا به آنها که نمی‌خواهند ماهیت چنین رفتارهایی را باور کنند، نشان بدهند که چه کسی از چه چیزی خوشحال شده است!
7- اما پرسش پایانی، چرایی این رفتار عجیب و مخالف منافع ملی است. برای مردم پذیرفتنی نیست که کمیسیون امنیت ملی، طرح ضعیف و بی‌محتوای روز یکشنبه را به عنوان مهمترین سند جلوگیری از نفوذ، بدون رفع ایراد‌ها و اشکالات فاحش، به سرعت به تصویب برساند، آیا این کار علت خاصی دارد؟ شاید برخی دغدغه‌های انتخابات پیش رو را دلیل این نوع رفتار بر شمارند اما پذیرش این موضوع بسیار مشکل است، چراکه مگر جز این است که نمایندگان محترم با هدف خدمت به مردم قصد شرکت مجدد در انتخابات آتی را دارند؟! خوب چرا حالا که در خدمت مردم هستند به وظیفه خود عمل نکنند و آن را به دور بعد محول نمایند!؟ نه کسی کلید عمرش را از خدا گرفته و نه تضمینی هست که در انتخابات پیش رو مورد تایید و انتخاب مردم قرار بگیرد.
اما هرچه هست، مهمترین تصمیم عمر کاری یک نماینده چیزی جز این تصمیم نیست. اگر به ابتدای این نوشتار برگردیم، خواهیم دید که اینجا یکی از همان جاهایی است که نفس عمل، فارغ از قصد و نیت، معیار قضاوت خواهد بود. یعنی اگر برجامی که ده‌ها ایراد اساسی و جدی دارد و آینده ایران را به خطر می‌اندازد به رای مثبت نماینده‌ای برسد، صرفنظر از نیت او، نتیجه همان است که یک شخص با قصد و نیت دشمنی با مردم انجام می‌دهد! تکلیف آنها که به جای وکالت مردم، وکیل‌الدوله بودن را برگزیده‌اند معلوم است و مردم و تاریخ آنها را فراموش نمی‌کنند، اما امیدواریم بدنه مجلس با مردم و انقلاب بماند.
حسین شمسیان
