در حالی که کمیسیون برجام به کار خود ادامه میدهد و سرگرم تهیه گزارشی است که به نمایندگان ملت جهت تصمیمگیری لازم ارائه شود، دولت یازدهم بدون اخذ مصوبه از مجلس، کار خود را از مدتها پیش آغاز کرده و متن حاصل شده در وین را در مسیر اجرا قرار داده که بازدید آژانس از پارچین، مواضع دولتمردان و خط رسانهای زنجیرهایها در این راستا میتواند مورد ارزیابی قرار گیرد.
آنچه که روشن و بدیهی است آن است که برجام براساس نص صریح قانون اساسی بایستی به مثابه همه توافقات بینالمللی که تعهداتی برای جمهوری اسلامی دارد، در مجلس شورای اسلامی بررسی و پس از تصویب در مرحله اجرا قرار بگیرد ولی دولت و رئیس جمهور محترم از آن جایی که به این مسیر قانونی یعنی بررسی تعهدات بینالمللی در مجلس اعتقادی ندارد از این رو به لوازم این بررسی نیز قائل نبوده و از آن عبور کرده است.
روحانی: با اجرای برجام فاصله کمی داریم!
در این راستا رئیس جمهور در اولین برنامه سفر خود به نیویورک، در دیدار مدیران و مجریان ارشد رسانههای آمـــــریکایی و بینالمللی در جــــــواب سوالی درباره انتظار ایران از برجام گفت: مخالفتها و موافقتها در ایران و آمریکا طبیعی است. در ایران اکثریت بزرگی از مردم موافقند و اقلیتی هم مخالفند. مهم این است که برجام باید تا قبل از سال 2015 اجرایی شود و از نظر ما حتی میشود در نوامبر هم اجرایی شود. تا آن زمان، خیلی فاصله نداریم.
رئیس جمهور پیش از این نیز در مصاحبه با شبکه خبری آمریکایی سیبیاس با مفروض گرفتن تصویب برجام در مجلس گفته بود: اکثریت مردم ما در نظرسنجی دیدگاه مثبتی درباره این توافق دارند و معمولا نهادهایی مانند پارلمان و شورای عالی امنیت ملی از افکار عمومی دور نمیشوند و در این مسیر حرکت میکنند.
روحانی در این مصاحبه در عین حالی که میگوید رهبر معظم انقلاب بررسی توافق را بر عهده نهادهای مسئول دانستهاند، از سوی دیگر از نظرسنجیهای عمومی سخن میگوید که مردم را موافق توافق نشان میدهد بیآن که بگوید براساس نظرسنجی دانشگاه مریلند آمریکا که متن کامل آن در سایت اطلاعرسانی این دانشگاه منتشر شد مردم ایران براساس اطلاعات غلط داده شد، به آنان از جمله برداشته شدن کامل تحریمها و همچنین عدم بازرسی از اماکن نظامی و... از این توافق حمایت کردهاند و در صورت ارائه اطلاعات صحیح از میزان این موافقت به اندازه بسیاری کاسته خواهد شد.
سبقت از برجام!
از سوی دیگر روحانی در مصاحبههای متعدد خود در آمریکا از روند پسا توافق و یا به تعبیر ایشان پسا تحریم سخن گفته و از شرکتهای آمریکایی خواسته است که برای تجارت و مبادله با ایران تلاش کنند و در این زمینه منعی وجود ندارد. وی همچنین گفته است «یکی از راههای کاستن فاصله ایران و آمریکا همکاریهای اقتصادی است.» این همه در حالی است که تکلیف برجام در مجلس هنوز مشخص نشده و دولت از برجام سبقت گرفته است!
انتصاب رئیس ستاد اجرایی برجامی که تصویب نشده است
از سوی دیگر و ورای اظهارات رئیس جمهور، هفته گذشته محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دستور تشکیل ستاد پیگیری برجام در این وزارتخانه را صادر و سید عباس عراقچی را به ریاست این ستاد منصوب کرد.
بر اساس این خبر، عراقچی و ظریف همراه با بعیدی نژاد سهشنبه -31 شهریور- برای پیگیری اجرای برجام به نیویورک رفتند.
این همه در حالی است که روند بررسی برجام در مجلس تکمیل نشده و دولت حتی لایحه آن را به مجلس ارائه نکرده است و حال چگونه متنی که تکلیف آن مشخص نیست در مرحله اجرا قرار گرفته و افرادی برای اجرای آن منصوب شدهاند سوالی است که دولت سعی دارد با فرار به جلو چنین وانمود کند که از این مرحله عبور کرده است!
عبور از خط قرمز با بازدید از پارچین
نکته مهم دیگر آن که بازدید اخیر آمانو مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی از پارچین و نمونهبرداری از آن در حالی صورت گرفت که هنوز توافق هستهای تعیین تکلیف نشده و بازرسیها از جمله موارد مورد بحث است. همچنین بارها تاکید شده بازرسی از مراکز نظامی خط قرمز بوده و حضور آمانو در پارچین را میتوان خطشکنی غرب برای بازرسی از سایتهای نظامی ایران توصیف کرد. عبور از این خط قرمز پیش از تصویب برجام نیز در جای خود قابل تامل است!
این همه نشان از آن دارد که دولت یازدهم در اجرای برجام به صورت غیرمجاز از روند قانونی سبقت گرفته است، سبقتی که عدم التزام به نص صریح قانون اساسی - اصول 77 و 125- را نشان میدهد.
رهبر معظم انقلاب نیز چندی پیش تاکید فرمودند نمایندگان ملت باید درباره سرنوشت برجام تصمیمگیری کنند و نظر آنها در این زمینه لازمالاجراست.
خط رسانهای زنجیرهایها برای اجرای برجام پیش از تصویب
روزنامه زنجیرهای آرمان نیز در شماره دیروز خود از خوشهچینی از برجام در نیویورک نوشته و اضافه کرده است: [امروز] موسم حراست و باروری نهالی [است] که در روزهای گرم تابستان غرس شد و اکنون هنگام خوشهچینی از آن فرا رسیده است. پرونده هستهای از پیچ و خمی 12ساله عبور کرد و سپس با عبور از تندباد مخالفتها اکنون به مرحله تثبیت و اجرا رهنمون شده و دریچهای به سمت و سوی افقهای تازه پس از تحمل مرارتهای سخت، پیش روی ملت ایران گشوده و دکتر حسن روحانی به عنوان نماینده ملت ایران به نیویورک رفت تا با حضور در مهمترین و جامعترین گردهمایی سران کشورهای جهان از فرصت ممتاز پیش آمده در راستای پیشبرد منافع و مطامع ملی بهره گیرد و صدای تعامل سازنده با جهان از سوی ملت ایران پس از فتح نمایان پیشقراولان عرصه دیپلماسی باشد.
گفتهها و اقدامات دولت و نیز خط خبری نشریات همسو با دولت این سوال را به ذهنها متبادر میکند که اگر برجام قطعیالاجرا است، کمیسیون ویژه برجام در مجلس چه میکند و آیا این همه انرژی و وقتی که مصروف بررسی نقاط ضعف و قوت آن شده بیهوده بوده است؟
در این راستا نظر چند نماینده مجلس را جویا شدیم.
در آمریکا هم این کار را نکردند
جواد کریمی قدوسی عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس در گفت و گو با کیهان با اشاره به اینکه قانون اساسی بررسی توافقات و عهدنامهها را بر عهده مجلس گذاشته است گفت: از رئیس جمهوری که خود چند دوره نماینده مجلس بوده و همچنین حقوقدان است انتظار است که به اختیارات داده شده به مجلس در قانون اساسی اذعان داشته باشد.
وی ادامه داد: در آمریکا نیز هر چند رئیس جمهور این کشور تلاش در اجرایی شدن برجام داشته و دارد ولی اوباما هرگز از مجالس این کشور عبور نکرده و تمام تلاش خود را مصروف قانع نمودن آنان کرد نه عبور از سنا و یا کنگره.
کریمی قدوسی گفت: تاکنون در مجالس گذشته صدها توافقنامه و عهدنامه توسط نمایندگان بررسی و تصویب و یا رد شده است و همه میدانند که این حق قانونی مجلس است و در نتیجه توافقی که اثرات طولانیمدتی بر سرنوشت مردم خواهد داشت ضروری است که در مجلس شورای اسلامی بررسی و سرنوشت آن مشخص شود. وی در عین حال پرسید: چگونه است در حالی که هنوز سرنوشت برجام در کمیسیون ویژه مشخص نشده دولت ستاد اجرایی برجام را تشکیل داده است و این بیتوجهی به جایگاه رفیع مجلس از کجا ناشی میشود؟
دولت باید پاسخگو باشد
محمدحسن آصفری نماینده اراک و دیگر عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس نیز در گفت و گو با کیهان ضمن تاکید بر این نکته که برجام بایستی در مجلس بررسی و تکلیف آن مشخص شود، در پاسخ به این سوال که چرا پیش از تصویب و تعیین تکلیف در مجلس روند اجرایی آن آغاز شده است، گفت: این سوال را باید از دولت پرسید.
وی بار دیگر تاکید کرد: تا مجلس نظر خود را اعلام نکند برجام نمیتواند اجرایی شود.
بررسی و تصمیم درباره برجام بر عهده مجلس است
عباسعلی منصوری آرانی نماینده کاشان و عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس نیز در گفت و گو با کیهان ضمن تاکید بر روند بررسی برجام در مجلس گفت: در مرحله تهیه گزارش از بررسیهای صورتگرفته هستیم.
وی ادامه داد: از سوی مجلس بررسی برجام به کمیسیون ویژه محول شده و تصمیم کمیسیون به زودی اعلام خواهد شد و در این متن مطالب لازم گفته خواهد شد که باید به آن متعهد بود.
دولت اعتقادی به قانون ندارد
احمد بخشایش اردستانی نماینده عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس نیز در گفت و گو با کیهان با بیان اینکه کل برجام از 4 قسمت «توافق ایران و 1+5، قطعنامه شورای امنیت، طرح بلندمدت سازمان انرژی اتمی و همچنین نقشه راه ایران و آژانس» تشکیل شده است، گفت: از قبل نیز مشخص بود که دولت اعتقادی به فرآیند قانونی بررسی برجام یعنی تصویب آن در مجلس نداشته و همچنین ندارد. وی در ادامه گفت: هر زمانی که دولتها مجلس را نادیده گرفتند دیکتاتوری در کشور ریشه گرفت، زمانی که مصدق اختیارات مجلس را از آن گرفت زمینهساز رشد دیکتاتوری در کشور شد.
بخشایش گفت: برجام در ذهن مردم چنین تصویر شده بود که با تحریمها و آب و نان مردم در ارتباط است و کاری که کمیسیون ویژه کرد این بود که به مردم اثبات کرد که چنین نیست و این برجام نقاط منفی بسیاری دارد.